Uczniowie klasy VII Szkoły Podstawowej im. Jana Kochanowskiego w Kończewie zajęli                       II miejsce w ogólnopolskim konkursie zorganizowanym przez NBP w kategorii „Spotkanie                          z ekspertem”. Szkoła zdobyła tytuł: Złota Szkoła NBP 2020/2021 i wpisana została do grona laureatów konkursu, tym samym należy do liderów edukacji ekonomicznej w Polsce. Uczniowie               kl. VII uzyskali tytuł Drużyny Ambasadorów Edukacji Ekonomicznej. Szkoła otrzyma certyfikaty NBP potwierdzające przyznanie tytułu oraz certyfikaty indywidualne dla członków Drużyny.

Konkurs odbył się w ramach pierwszej edycji ogólnopolskiego programu edukacyjnego pod hasłem „Giganci finansów osobistych”. Miał na celu popularyzację wiedzy ekonomicznej w środowiskach szkolnych. Jego Ideą było przygotowanie młodzieży do bezpiecznego i swobodnego poruszania się w świecie finansów osobistych. Zagadnienia ekonomiczne stały się tematem spotkań z ekspertami, interdyscyplinarnych lekcji oraz przedmiotem szkolnej debaty.

Dzięki licznym działaniom, kreatywności i zaangażowaniu, a przede wszystkim ekspertom, którzy online gościli w Kończewie, uczniom udało się zdobyć wiadomości i praktyczne umiejętności z zakresu wielu obszarów ekonomii:

• Planowanie i kontrola wydatków, czyli o sile zarządzania własnymi pieniędzmi.
• Sztuka odkładania pieniędzy na wyznaczony cel.
• Sposoby na pomnażanie oszczędności – lokaty i moc procentu składanego, inflacja i co trzeba o niej wiedzieć, podstawy inwestowania.
• Pierwsze konto bankowe i karta płatnicza – sprzymierzeńcy roztropnych użytkowników.
• Pożyczanie pieniędzy a poduszka finansowa. Długi zawsze pod kontrolą.
• Bezpieczne zakupy i zaciąganie zobowiązań finansowych a znajomość praw konsumenckich.
• Umiejętność zarządzania ryzykiem – o rodzajach ubezpieczeń, w tym emerytalnych.

Podstawowa znajomość powyższych zagadnień jest nieodzowna w codziennym życiu, gdyż z ekonomią spotykamy się na co dzień. Eksperci goszczący online, w sposób przystępny przybliżyli uczniom zawiły świat ekonomii, a uczniowie mieli możliwość zadawania pytań, dyskutowania, prezentowania własnych poglądów. Z uwagą uczniowie słuchali ekspertów finansowych,  agenta ubezpieczeniowego, naczelnika CBŚP w Słupsku oraz  powiatowego rzecznika praw konsumentów. Szczególny klimat towarzyszył spotkaniu z pracownikiem PKO w Słupsku, które odbywało się bezpośrednio z budynku banku oraz rozmowie z panią radcą prawnym, wprost z jej kancelarii. Rozmowy nie tylko wzbogaciły uczniów w wieloaspektową wiedzę ekonomiczną, ale pozwoliły poznać ludzi sukcesu, realizujących swoje marzenia, dla których praca łączy się z wielką pasją.

Uczniowie wraz z opiekunami w trakcie realizacji projektu zorganizowali konkursy  wiedzy, konkurs plastyczny pt: „ Inwestuj, oszczędzaj” - w formie plakatu, stworzyli prezentacje multimedialne promujące wiedzę z zakresu finansów osobistych, gry symulacyjne, poradniki: Dekalog Bezpiecznego Bankowania; Kodeks Bezpiecznego Korzystania z Karty Płatniczej; Poradnik Konsumenta.

Do przedsięwzięcia zgłosiły się 394 szkoły, angażując ponad 140 tysięcy uczniów ze wszystkich zakątków Polski, ze szkół podstawowych i ponadpodstawowych. Tylko 9 z nich zostało laureatami, w tym nasza. Dzięki zaangażowaniu w projekt uczniów i opiekunów zdobyliśmy, jak powiedział w trakcie gali finałowej prof. Adam Glapiński, Prezes NBP „ogrom praktycznej i niezwykle pożytecznej wiedzy o zarządzaniu własnymi pieniędzmi” .

Opiekunami projektu były panie: Anna Adamczyk i Renata Jastrzębowska

Link do strony laureatów:   https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/edukacja/zloteszkoly/nagrody.html

Przypominamy o składaniu wniosków do Ośrodka Pomocy Społecznej w Kobylnicy dotyczących dożywiania uczniów i dzieci w szkole od września 2021 r. do grudnia 2021 r.

Kryterium dochodowe kwalifikujące do dożywiania dziecka    w placówce szkolnej wynosi: 792,00 zł. netto na osobę.

Dnia 17 czerwca 2021 roku, odbyło się podsumowanie konkursu ekologicznego pt. „EKO-STWOREK”, który został zorganizowany przez nauczycieli wychowania przedszkolnego, w ramach Projektu edukacyjnego „Kubusiowi Przyjaciele Natury”.

          Konkurs skierowany był do dzieci z Oddziału Przedszkolnego, z grupy Sówki i polegał na wykonaniu pracy przestrzennej w oparciu o materiały ekologiczne oraz surowce wtórne, m.in. plastikowe butelki, tekturowe kartony, makulaturę, płyty, nakrętki, folię.

          Dzieci dostarczyły piękne prace, a pomysłowe stworki przybrały wygląd eko-zwierząt, eko-ludków i eko-robotów. Jury, przy ocenie prac uwzględniło sposób wykonania prac, pomysłowość, dobór materiału i estetykę. Różnorodność wykonanych prac sprawiła, że wybór był bardzo trudny. W rezultacie wyłoniono laureatów konkursu, którzy otrzymali dyplomy i nagrody, pozostałe dzieci otrzymały wyróżnienia i nagrody pocieszenia.

                                                                               Opiekun - Sylwia Solarczyk

W roku szkolnym 2020/2021 dzieci z Oddziału Przedszkolnego, z grupy Sówki brały udział w ogólnopolskim programie edukacyjnym „Kubusiowi Przyjaciele Natury”. Program organizowany przez znaną każdemu dziecku markę Kubuś, miał na celu zachęcenie najmłodszych do dbania o środowisko naturalne, a także kształcenie dobrych nawyków w zakresie odżywiania, ruchu i aktywnego spędzania czasu.

          W ramach zajęć, dzieci poznawały piękny i fascynujący świat natury: zwierzęta, rośliny i owoce. Uczyły się, jak zachowywać się na łonie natury, a także, jak ważna jest segregacja śmieci, oszczędne gospodarowanie wodą i energią elektryczną. Dowiedziały się, co znaczy zdrowe odżywianie oraz jak się odżywiać, by być zdrowym i zachować kondycję fizyczną.

          Pod czujnym okiem swoich pań przedszkolaki przygotowały zdrowe i kolorowe kanapki, piekły ciasteczka, przygotowały sałatkę warzywną oraz napój i deser owocowy. Brały udział w zabawach plenerowych i wycieczkach po najbliższej okolicy. Obchodziły Dzień Zielonych Warzyw, Dzień Marchewki oraz świętowały Dzień Ziemi. W sali przedszkolnej założono szczypiorkowy ogródek, który przyniósł dzieciom radość nie tylko z samodzielnie wykonanej pracy, ale był też zdrowym dodatkiem do codziennych posiłków.

          Na zakończenie projektu dzieci, z pomocą rodziców, wykonały Eko-stworka, a za udział w projekcie i zdobytą wiedzę otrzymały Certyfikat „Kubusiowi Przyjaciele Natury”.

                                                                     Koordynator projektu

                                                                     Sylwia Solarczyk

W dniu 9 czerwca 2021 dzieci z Oddziału Przedszkolnego w Kończewie wzięły udział w VII Ogólnopolskim Maratonie Przedszkolaków – Sprintem do maratonu.

Celem wydarzenia jest promocja zdrowego stylu życia i aktywnego spędzania czasu,  popularyzowanie biegów wśród dzieci oraz wyrabianie  u przedszkolaków nawyku podejmowania aktywności fizycznej w życiu dorosłym. Zachęcanie dzieci do regularnej aktywności fizycznej już od najmłodszych lat jest inwestycją w ich zdrowie oraz rozwój nie tylko ruchowy, ale także intelektualny i emocjonalny.

Nasze przedszkolaki  w tym roku przebiegły 13 600 kilometrów, a na mecie otrzymały pamiątkowe medale, oraz dla najszybszych maratończyków pamiątkowe dyplomy oraz drobne upominki.

Pomysłodawcą Sprintem do maratonu jest ogólnopolski miesięcznik „Bliżej Przedszkola”.

W maju odbyła się  wystawa tematyczna pt. "Plastycznie i ekologicznie - drugie życie śmiecia". Prezentowane były prace wytwórcze uczniów z klasy piątej, którzy na lekcji plastyki wykonywali pojazdy z recyklingu. Do wykonania pracy według własnego pomysłu uczniowie użyli wszelkiego rodzaju zużytych opakowań, butelek i odpadów oraz wykazali się dużą pomysłowością i kreatywnością. 

Na zajęciach uczniowie: 

• doskonalili samodzielność w myśleniu i działaniu 

• poznawali ideę art.-recyklingu 

• rozwijali wyobraźnię plastyczną  

• kształtowali wrażliwość ekologiczną 

nauczyciel plastyki-Anna Adamów 

W tym roku szkolnym nasza szkoła i odział przedszkolny przystąpiły do projektu „Zbieram to w szkole” wspieranego przez MEIN. Celem działań jest  uwrażliwienie młodzieży i dzieci na problemy drugiego człowieka oraz potrzebę działań ekologicznych ratujących naszą planetę. Szkoły uczestniczące w projekcie zbieramtowszkole.pl  zbierają: 

1. „Małe” elektrośmieci – zużyte baterie, stare telefony komórkowe, smartfony,  tablety (uszkodzone, stare, niepotrzebne) 

1. „Dobre monety” – drobne monety (1gr, 2gr, 5gr segregowane), pieniądze z całego świata, bez różnicy czy aktualnie używanych czy wycofanych z obiegu 

1. Złom srebra – czyli np. porwane łańcuszki, srebrne łyżeczki 

1. Zegarki  na rękę  ( stare, uszkodzone, niepotrzebne ) 

1. Znaczki pocztowe – nowe i używane (wycinać z zachowaniem 1 cm marginesu) 

          Dzięki zbiórkom pomagamy środowisku, aby jak najmniej niebezpiecznych odpadów trafiało na wysypiska śmieci, a także wspieramy ubogich mieszkańców Boliwii i Czadu. 

Serdecznie dziękujemy wszystkim rodzicom, uczniom i pracownikom oraz mieszkańcom naszej okolicy za zaangażowanie w projekt. Jednocześnie prosimy o dalszą współpracę i zachęcamy do udziału w akcję od następnego roku szkolnego. Liczymy na Was !  

   Tymczasem, u progu wakacji  życzymy wszystkim udanego wypoczynku letniego i uśmiechu na każdy dzień ! 

Szkolne Koło Caritas

31 maja 2021r. uczniowie naszej szkoły wzięli udział w konkursie Wiedzy o Unii Europejskiej. Organizatorzy konkursu, Szkoła Podstawowa w Kwakowie, przygotowali turniej wiedzy na bardzo wysokim poziomie. Pytania i zadania konkursowe były urozmaicone, od średnio trudnych do bardzo trudnych. Naszą szkołę reprezentowali: Wiktoria Jankiewicz i Bartosz Łunkiewicz z klasy VI oraz Kacper Opala, uczeń klasy VIII.  Zespół współpracował  ze sobą, co przełożyło się na wyniki. Nasza drużyna zdeklasowała przeciwników, byliśmy najlepsi. Uczniów do konkursu przygotowała Katarzyna Butowska.

Jak co roku, dzieci z Oddziałów Przedszkolnych świętowały Dzień Mamy i Taty. W tym roku był to dzień nieco inny niż zwykle ponieważ epidemia nie pozwoliła na zaproszenie gości i organizację uroczystości w przedszkolu. Dzieci jednak przygotowały dla swoich rodziców małą niespodziankę. Wszystkie przedszkolaki słowem i piosenką wyraziły miłość i wdzięczność za matczyną dobroć, a także za mądrość i ojcowski autorytet.  W pięknych strojach zaprezentowały bogaty program artystyczny. Były wierszyki, tańce i piosenki przygotowane w tajemnicy przed rodzicami. Dzieci przygotowały również prezenty, wykonane pod czujnym okiem swoich pań.

Kolejne miejsca i kolejna szansa na zaszczepienie się przeciwko

Covid-19.  Z pomocą Szpitala Miejskiego w Miastku, Gmina Kobylnica

kontynuuje powszechną akcję szczepień.

Harmonogram na najbliższy tydzień przedstawia się następująco:

16.06.2021 r. (środa)

Szkoła Podstawowa w Kończewie (sala gimnastyczna) w godzinach od 15:00

do 17:00.

Szkoła Podstawowa w Kwakowie w godzinach od 17:30 do 19: 30.

Szczepić będą się mogły osoby z całej gminy.

Organizowane będą dowozy mieszkańców z miejscowości: Zagórki,

Kuleszewo do punktu szczepień w Kończewie oraz z miejscowości Lubuń,

Żelkówko Żelki, Kruszyna, Płaszewo, Lulemino do punktu szczepień w

Kwakowie.

Trasa przejazdu do Kończewa (sala gimnastyczna): 15:00 - 17:00

Sierakowo 15.30 (przystanek)

Zagórki 16:00 (przystanek)

Kuleszewo 16:05 (przystanek)

Trasa przejazdu do Kwakowo (szkoła podstawowa): 17:30 - 19:30

Lubuń 17.30 (przystanek)

Żelki 17:40 (przystanek)

Żelkówko: 17:50 (przystanek)

Płaszewo 18:10 (przystanek)

Kruszyna 18:15 (przystanek)

Lulemino 18:20 (przystanek)

 W przypadku korzystania z organizowanego przez Gminę transportu w celu

zapewnienia niezbędnej liczby miejsc prosimy o wcześniejszy kontakt

pod numerem telefonu 533 546 197.

19.06.2021 r. (sobota)

„Dni Kobylnicy" teren przy GCKiP w godzinach od 16:00 do 19:00.

Ważne:

    * szczepionka Pfizer

    * wcześniejsza rejestracja na szczepienie nie jest wymagana

    * ze szczepień mogą skorzystać wyłącznie osoby, które wcześniej

nie zostały szczepione przeciwko COVID-19

4 maja 2021 r. w Oddziale Przedszkolnym przy Szkole Podstawowej im. Jana Kochanowkiego dzieci przyjmowały niezwykłego gościa, prawdziwego strażaka, Pana Krzysztofa Puć.

Dzieci wzięły udział w spotkaniu zorganizowanym przez panie nauczycielki - Annę Simonowicz i Agnieszkę Szkudlarek. Grupa 4 i 5-latków miała okazję złożyć osobiście życzenia oraz zapoznać się z zawodem strażaka. Pan Krzysztof pokazał dzieciom wóz strażacki wraz z jego wyposażeniem, omówił zadania każdego ze strażaków. Dzieci przymierzały hełm strażacki, wchodziły do wozu, gdzie mogły poczuć się choć przez chwilę jak prawdziwi strażacy. Ciekawe dzieci zadawały pytania dotyczące służby w straży pożarnej i z uwagą słuchały odpowiedzi. Na pamiątkę spotkania Pan Krzysztof został obdarowany książeczką z rysunkami dzieci oraz dyplomem z podziękowaniem za poświęcony czas.

Wizyta strażaka utrwaliła wiedzę przedszkolaków w zakresie bezpieczeństwa.

20 maja obchodzimy ustanowiony przez ONZ Światowy Dzień Pszczół, którego celem jest podkreślenie znaczenia pszczół dla człowieka i środowiska naturalnego. Świętując dzień pszczół, zwracamy uwagę na czynniki, które stanowią zagrożenie dla tych owadów. Uczymy się, w jaki sposób możemy je chronić, by móc cieszyć się pięknem łąk, lasów czy sadów.

Z tej okazji dzieci z grupy „Pszczółki” utrwaliły wiadomości dotyczące życia tych owadów. Pszczoły to bardzo pracowite i pożyteczne stworzenia. W Polsce występuje około 470 gatunków pszczół, a najbardziej znana jest pszczoła miodna. Przedszkolaki dowiedziały się, jak pszczoły pracują na łące i co jest efektem ich pracy. Wiedzą również, jakie jest znaczenie pszczół w przyrodzie i życiu człowieka (zapylanie kwiatów, z których powstają warzywa i owoce, wytwarzanie miodu). Dzieci rozumieją, że nie należy drażnić, ani dotykać pszczół, bo mogą użądlić człowieka. Robią to jednak tylko we własnej obronie. Dzięki uprzejmości zaprzyjaźnionego pszczelarza, dzieci miały możliwość oglądania plastrów miodu z ula, urządzeń potrzebnych pszczelarzowi oraz przymierzenia stroju pszczelarza. Wiemy również, że w ulu rządzi królowa, oraz że pszczoły są z nami już ponad milion lat.

Sto lat dla Pszczół!

W kwietniu uczniowie naszej szkoły z klas III- VI zmierzyli się  z orłami matematycznymi ze szkół podstawowych całego kraju.

Miło mi poinformować, że uczennica naszej szkoły, Wanessa Wieruszewska z klasy VI, została laureatką ogólnopolskiego konkursu „Orzeł Matematyczny” .

Gratulujemy i dziękujemy za udział pozostałym uczniom naszej szkoły.

Opiekun: Anna Adamczyk

Co roku 22 kwietnia, na całym świecie obchodzone jest wyjątkowe święto – Dzień Ziemi. W tym ważnym dniu powinniśmy wszyscy, choć przez chwilę pomyśleć o planecie, na której żyjemy i o otaczającej nas przyrodzie.

Nasze przedszkolaki uczą się jak dbać o planetę, na której żyją oraz jak żyć ekologicznie. W kwietniu szczególnie zastanawiały się jak chronić nasz wspólny dom – Ziemię, jak pomóc naszej planecie, aby ten wspólny dom stał się czysty, zdrowy i piękny. Wszystkie grupy przedszkolne ze Szkoły Podstawowej im. Jana Kochanowskiego w Kończewie, nauczyły się odpowiedniej segregacji śmieci. Dzieci sadziły rośliny z wykorzystaniem odpadów, które z powodzeniem zastąpiły tradycyjne doniczki. Opanowały świetnie wiadomości dotyczące działalności człowieka na rzecz środowiska. Jesteśmy dumni z tak zdolnych młodych ludzi!

,,Choć przedszkolak nie jest duży, to przyrodzie wie, jak służyć.”

13 maja 2021 r. w Szkole Podstawowej im. Jana Kochanowskiego odbyło się pasowanie pierwszoklasistów na czytelników. Uczniowie wzięli udział w zajęciach przygotowanych przez szkolnego bibliotekarza, panią K. Butowską. Zanim złożyli przysięgę, rozwiązywali bajkowe zagadki, wykazali się także wiedzą na temat szanowania książek. Wysłuchali również opowieści, które przeniosły ich w świat bajek. Po przeprowadzonej pogadance i bajkowym egzaminie, przeprowadzono uroczyste ślubowanie i pasowanie na czytelnika. Na pamiątkę spotkania pierwszoklasiści otrzymali Wyprawki Czytelnicze, które zostały przygotowane przez Instytut Książki w ramach kampanii ,,Mała książka – wielki człowiek’’. Otrzymali także list skierowany do rodziców, zachęcający do wspólnego czytania z dziećmi. Głównym celem uroczystości było zachęcenie najmłodszych uczniów do korzystania z biblioteki szkolnej, wypożyczania książek oraz nieustannego rozwijania umiejętności czytelniczych. Życzymy im wytrwałości w czytaniu i zdobywaniu nowej wiedzy.

Samorząd Uczniowski

Prosimy Państwa o zapoznanie się z informacją zamieszczoną w poniższym pliku pdf.

Dyzur_wakacyjny__2021.pdf

Gminny Konkurs Mitologiczny w tym roku przybrał inną formę ze względu na sytuację pandemiczną  i kształcenie na odległość. Tym razem przedmiotem konkursu było stworzenie komiksu o tematyce mitologicznej dotyczącej jednego z mitów: Mit o powstaniu świata, Mit o Prometeuszu, Mit o Dedalu  i Ikarze, Mit o Syzyfie,  Powrót Odyseusza,  Mit o Demeter i Korze, Mit o Heraklesie.

Na konkurs wpłynęły prace ze szkół: Kobylnica, Kwakowo, Słonowice i z Kończewo. Trzyosobowe drużyny wykazały się dużą znajomością treści mitów, przedstawiając je w różnorodnej formie plastycznej. Komisji niełatwo było wyłonić zwycięzców, ponieważ każda z prac wyróżniała się indywidualnością stylu, dużym nakładem pracy, zaangażowaniem całej drużyny. Największą popularnością wśród drużyn cieszył się „Mit o Demeter i Korze”.

Wyniki Konkursu przedstawiają się następująco:

1. miejsce: Marika Cecko, Emily Ciereszko, Iga Szymoniak – SP       Kobylnica, mit „Powrót Odyseusza”,

2. miejsce: Wiktor Grabowski, Kuba Łukasiewicz, Mateusz Wolski – SP Kobylnica, mit „Mit o powstaniu świata”,

2. miejsce: Brayan Stasiuk, Oskar Kąkol – SP Kończewo, mit „Mit o Demeter i Korze”,

3. miejsce: Vanessa Dembińska, Kornelia Urbanek, Błażej Otowicz – SP Słonowice, mit „Mit o Demeter i Korze”,

3. miejsce: Malwina Skowronek, Martyna Kogut – SP Kwakowo, mit „Mit o Demeter i Korze”.

Bardzo dziękujemy: p. Dorocie Kosidło, p. Małgorzacie Korowajczyk, p. Lucynie Zblewskiej i p. Róży Skrzypskiej za zachęcenie uczniów do konkursu i czuwaniem nad wykonaniem zadania.

Komiksy zostaną zalaminowane, zbindowane i przekazane do Gminnej Biblioteki Publicznej w Kobylnicy i biblioteki szkolnej w Kończewie.

Informacja dotycząca przeprowadzenia Narodowego Spisu Powszechnego 2021 wśród seniorów.

UG_-_NSP__2021_info___dla_seniorow__-_30_kwiecien__.pdf

ZADANIE 1 - SPOTKANIE Z EKSPERTEM

1 Temat: Planowanie i kontrola wydatków, dzięki którym poznacie siłę zarządzania własnymi   pieniędzmi.

Spotkanie uczniów z panią Martą Czternastek, ekspertem finansowym i radcą prawnym

Pani Czternastek w sposób bardzo zrozumiały dla uczniów przybliżyła tematykę związaną z planowaniem i kontrolą wydatków. Dzięki zajęciom uczniowie dowiedzieli się jak zarządzać własnymi pieniędzmi, a jest to temat niezwykle ważny, gdyż za chwilę wchodzą w dorosłość. Już dzisiaj otrzymują od bliskich kieszonkowe i uczą się zarządzać własnymi pieniędzmi. W przyszłości czeka ich prowadzenie domowego budżetu tak, by na wszystko  w miarę możliwości wystarczyło.

Pani ekspert w sposób bardzo dostępny wyjaśniła, czym jest przychód, czyli wszelkie pieniądze, jakie otrzymujemy: wynagrodzenie, akcje, obligacje, udziały w spółkach, obroty walutami, darowizna. Pani Czternastek wyjaśniła, że mówiąc o wynagrodzeniu, musimy W wiedzieć, że jest podawane w wysokości brutto i netto i nie należy tych określeń mylić.  przyszłości, uczniowie obecni na spotkaniu podejmą pracę, a ich umowa będzie podana jako wynagrodzenie brutto, rzeczywiste pieniądze, do nich trafią w wysokości netto, która jest znacznie niższa od tej, którą mamy wypisaną na umowie. Skąd taka rozbieżność? Pani radca wyjaśniła, że od kwoty brutto, wypisanej na umowie, odejmuje się wszelkie podatki i składki ZUS, stąd planując nasze wydatki, musimy brać pod uwagę to, co faktycznie otrzymamy  „na rękę”, czyli netto. Ekspert pocieszyła, że do 26 roku życia młodzi ludzie otrzymują taką sumę, jaka jest zapisana w umowie o pracę, ponieważ są zwolnieni
 z podatków i składek ZUS.

Pani Czternastek uczuliła nas, ze powinniśmy uważnie planować swoje wydatki tak,
by równoważyły się z przychodami, nigdy nie powinny być wyższe. W obecnej chwili uczniowie są utrzymywani przez rodziców, ale wielu z nich w przyszłości rozpocznie studia i tam zapadną pierwsze decyzje, jak planować wydatki.

W dalszej części dowiedzieli się, jakie wydatki należy uwzględnić, planując domowy budżet:

1. Opłaty za mieszkanie (wynajęte czy własne).
2. Opłaty za media (energia, gaz, wywóz śmieci, Internet).
3. Opłaty za telefon.
4. Jedzenie.
5. Zakup paliwa, ewentualne naprawy samochodu, bilety na komunikację miejską.
6. Zakup ubrań, środków higienicznych.
7. Rozrywka, życie towarzyskie, kultura.
8. Nieprzewidziane wydatki.

Jeśli zostaną nam jeszcze pieniądze (będziemy mieć nadwyżkę) możemy przeznaczyć je np. na mądre inwestycje, które jak uczniowie wiedzą z poprzednich zajęć - mogą także przynieść dochód .

Uczniowie nauczyli się planować wydatki. Wiedzą, że można je rozliczać miesięcznie, odejmując od przychodu stałe koszty, jakie ponosimy w miesiącu. Podsumowując - jeśli jest nadwyżka to jest to powód do zadowolenia. Jeśli jednak wydatki mogą przewyższyć przychód, to jeszcze raz analizujemy wydatki i rezygnujemy z tego, co nie jest nam potrzebne do życia.

Pani ekspert przestrzegała przed pochopnymi pożyczkami tzw. „chwilówkami”, ponieważ one powodują zadłużenie i mogą wpłynąć na kolejne nierozważne decyzje zaciągnięcia nowych pożyczek dla „ratowania” trudnej sytuacji finansowej rodziny. Taka sytuacja może zakończyć się tragicznie, niespłacane długi mogą spowodować tzw. zajęcia komornicze naszych pensji, dóbr, nawet domu.  Pani ekspert poinformowała, że nie można liczyć na to, że przed długami uciekniemy za granicę. Zarówno kraje Unii Europejskiej, jak Stany Zjednoczone, współpracują ze sobą w poszukiwaniach dłużnika.

Stąd prośba pani Czternastek o rozwagę w wydawaniu pieniędzy, a szczególnie w zaciąganiu kredytów. Jeśli brakuje pieniędzy, „tniemy” wydatki lub szukamy dodatkowej pracy.

Zanim podejmiemy decyzje o szukaniu szybkich pieniędzy, lepiej wcześniej zgłosić się do pracownika banku lub innego specjalisty i porozmawiać o swoim problemie finansowym. Jedna błędna decyzja finansowa może zniszczyć życie.

2 Temat: Sztuka odkładania pieniędzy na wyznaczony cel.

Zagadnienie realizowane było przez ekspertów podczas spotkań poświęconych  innym tematom. Drużyna, walcząca o tytuł Złotej szkoły NBP, uważnie i aktywnie uczestnicząc w różnych zajęciach z ekspertami, zadawała gościom to samo pytanie: ”Jak odłożyć pieniądze na wymarzony cel?”  Za atrakcyjny i skuteczny sposób uznali metodę przedstawioną przez pana Lewińskiego – doradcę finansowego, który sam stosuje ją w swoim gospodarstwie domowym i gorąco zachęcał do zapoznania z nią rodziców uczestników projektu. Metodę tą opracował T.Harv Eker –„System 6 słoików” i  jest to innowacyjna metoda oszczędzania.

Ekspert poinformował uczniów, ze istnieje wiele sposobów na oszczędzanie, lecz dopasowanie odpowiedniej metody dla siebie sprawia spory problem. Okazuje się, że jest na to dobry sposób… Sześć słoików.

Pan Lewiński udowodnił, że każdy może oszczędzać.

Częstą wymówką, by nie oszczędzać, stanowi stwierdzenie, że nie posiada się zarobków na poziomie pozwalającym na odłożenie czegoś na “czarną godzinę”. Obawiamy się, że dzieląc w ten sposób środki nie będziemy mieli pieniędzy na żadne przyjemności. Jednak to my nimi dysponujemy i to my możemy szczegółowo planować jak je wydamy, aby na wszystko wystarczyło i jeszcze coś pozostało. Najważniejsze jest postanowienie i konsekwencja
w działaniu.

Uczniowie poznali metodę i jej autora Harv Ekera – przedsiębiorcę, który od lat zajmuje się tematyką motywacji oraz oszczędzania. Oczywiście nie musimy stoików odczytywać na poziomie dosłownym, równie dobrze pieniądze z danych kategorii można trzymać w banku, czy gdziekolwiek chcemy. Ma to jednak obrazować konieczność podzielenia swoich dochodów na sześć obszarów, do których przypisany jest procentowy udział z całościowej miesięcznej kwoty. Podział ten wygląda następująco:

słoik 1 – przyjemności (10%)
słoik 2 – większe zakupy (10%)
słoik 3 – edukacja (10%)
słoik 4 – inwestycje (10%)
słoik 5 – pieniądze dla innych (5%)
słoik 6 – opłaty stałe (55%)

Młodzież stwierdziła, że zastosowanie takiej metody pozwala tak dysponować pieniędzmi, by móc spokojnie i na satysfakcjonującym poziomie żyć, a jednocześnie posiadać pieniądze na różne cele i jeszcze zaoszczędzić.

Pan Lewiński uzupełnił wypowiedź uczniów, że większość kategorii opiera się na wykorzystaniu 1/10 zarobków, co może nie pozwalać na zbyt wiele, lecz należy patrzeć na to w szerszej skali – nie w każdym miesiącu wykorzysta się te środki, więc odkładają się one na przyszłość, pozwalając potem na większe wydatki.

Następnie ekspert zmotywował młodzież do określenia, co kryją sugerowane obszary podzielonych środków pieniężnych. Oto wspólnie wypracowany efekt rozważań: 

Przyjemności

Życie nie może opierać się jedynie na pracy i obowiązkach, ludzie potrzebują sprawiać sobie przyjemności, nagradzać siebie i bliskich. Prowadzą życie towarzyskie, chodzą do kin, teatrów, uzupełniają odzież i obuwie o nowe, modne kolekcje. Pewna pula pieniędzy powinna być na ten cel odłożona.

Większe zakupy

We wszystkich domach w różnych odstępach czasu prowadzimy remonty, kupujemy nowe meble, sprzęt RTV i AGD. Systematyczne odkładanie środków na ten cel pozwoli na zrealizowanie planów bez konieczności brania kredytu czy pożyczki. W obrębie tych środków uwzględnia się też pieniądze przeznaczone na wakacyjny urlop lub inne większe wyjazdy.

Edukacja

Dbamy o rozwój osobisty oraz edukację swoją i najbliższych. Kupujemy książki, płyty, opłacamy szkolenia, kursy, studia, uczymy się języków. Nie musimy zaniedbywać tych kategorii jeśli odpowiednio wcześnie będziemy gromadzić na ten cel środki. Pieniądze przeznaczone na edukację prowadzą do rozwoju, a w przyszłości może to przełożyć się to na awans zawodowy i lepsze uposażenie finansowe i w efekcie podniesienie stopy życiowej.

Inwestycje

Trzeba zadbać o przyszłość, więc pewna, nienaruszalna pula z miesięcznej wypłaty powinna być przeznaczona na inwestycje, by generować dodatkowe zyski. Mogą to być lokaty lub fundusze, inwestowanie na giełdzie, czy w różne instrumenty finansowe. Ważne by środki te „zarabiały na siebie” i zabezpieczały naszą przyszłość.

Dla innych

Zawsze w grę wchodzą dodatkowe wydatki na prezenty czy upominki z okazji urodzin, imienin bądź innych wyjątkowych uroczystości. W tej puli uwzględniamy też pieniądze przeznaczane na cele charytatywne i akcje dobroczynne.

Opłaty stałe

By nie martwić się o codzienny byt ponad połowę wypłaty należy przeznaczać na opłaty stałe, które ponosimy w każdym miesiącu. Będzie to opłata za mieszkanie, pieniądze na jedzenie oraz codzienne wydatki, takie jak choćby paliwo, czy bilety na komunikację. Wlicza się tu także ewentualne raty spłaty kredytu, które też należy pokryć w pierwszej kolejności.

Dużym zainteresowaniem uczniów cieszyła się także japońskich metoda oszczędzania – metoda Kakeibo, którą zareklamował pan Mateusz Tyl. Pozwala ona na baczniejsze zarządzanie finansami osobistymi, kontrolę domowego budżetu i w efekcie możliwość odłożenia środków na wyznaczony cel. W Japonii istnieje edukacja finansowa dzieci od najmłodszych lat nie tylko w szkole, ale przede wszystkim w domach rodzinnych, gdzie uczy się szacunku do pieniądza. Japończycy od dziecka są uczeni prowadzić notatniki z przychodami i wydatkami. Skrupulatnie odnotowują każdy wydatek i robią to ręcznie, mimo że mamy erę informatyzacji. Osobisty zapis świadczy o szacunku do tego, co się robi i służy refleksji na temat ponoszonych wydatków.

Rozważania o ekonomii, oszczędzaniu, odkładaniu pieniędzy na wyznaczony cel uczniowie uznali za bardzo ważny i  przydatny w ich życiu. Z przykrością stwierdzili, że ich wiedza na ten temat była niewielka, a edukację o finansach osobistych można wprowadzać w szkołach już od najmłodszych lat, bo to ona pomoże zadbać o godne życie.

 Są bardzo zadowoleni z uczestnictwa w projekcie „Złote szkoły NBP”, a po spotkaniach
z ekspertami uczniowie opowiadali w domu rodzicom o tym, czego dowiedzieli się
o gospodarowaniu domowym budżetem i odkładaniu pieniędzy na wyznaczony cel.

Prezentacja.pptx

Prezentacja w pdf

Prezentacja.pdf​​​​​​​

3. Temat spotkania: Sztuka pomnażania oszczędności, moc procentu składanego, zagadnienia inflacji, podstawy inwestowania. 

Pan Lewiński przedstawił i zdefiniował temat spotkania, a następnie krótko sprecyzował zagadnienia, które uczniowie mieli poznać podczas zajęć online.  

Omówił zagadnienia związane z pomnażaniem oszczędności, wspierał się licznymi wykresami i tabelami w celu wizualizacji problemu. Zachęcał uczniów do wypowiedzi, chętnie słuchał ich zdania. Przygotowując się do spotkania, ekspert korzystał z opracowań merytorycznych umieszczonych na stronie internetowej NBP oraz pracy Macieja Wrotniaka 

“Finanse osobiste” - zamieszczonej także na stronie Internetowej. Dużym zainteresowaniem młodzieży cieszyły się dane związane z mocą procentu składowego i efektów długoterminowego oszczędzania. Spotkaniu towarzyszyły także ćwiczenia polegające np.  na  obliczaniu mocy procentu składowego przy danych teoretycznych oraz krótka dyskusja: oszczędzać czy inwestować. 

Podczas zajęć wystąpiły elementy wykładu, pogadanki, pokazu, dyskusji oraz ćwiczenia. 

CELE SPOTKANIA

I. POZIOM Wiadomości - uczeń:  

Pamięta:

• definicje pojęć: wartość pieniądza, inflacja, konto oszczędnościowe, lokata, obligacje skarbowe, akcje, odsetki, stopa procentowa, nominalna stopa procentowa, stopa zwrotu, realna stopa procentowa, stopa inflacji, procent składany, kapitalizacja odsetek, fundusze inwestycyjne, bessa, hossa, 
• wymienia różne sposoby oszczędzania i inwestowania.

 Rozumie: 

• co świadczy o wartości pieniądza, 
• jak inflacja wpływa na wartość pieniądza,
• dlaczego oszczędzanie w banku jest korzystniejsze niż przetrzymywanie pieniędzy w  domu, 
• czym różni się oszczędzanie od inwestowania.

II.POZIOM  Umiejętności - uczeń: 

• wskazuje mocne i słabe strony różnych sposobów inwestowania,
• oblicza, ile wynosi realna stopa procentowa korzystając z poznanego wzoru, 
• oblicza, ile można zaoszczędzić w banku przy kapitalizacji odsetek, 
• wskazuje oferty baków, która jest bardziej korzystna analizując dane: procent i czas kapitalizacji odsetek,
• umie zabrać głos w dyskusji: „Oszczędzać czy inwestować”.

Szczegółowe wiadomości poznane przez uczniów podczas spotkania

Wartość pieniądza nie jest stała w czasie, o jego wartości świadczy nie to, jaki ma nominał, ale to, ile możemy za niego kupić. Powodem jest wzrost cen produktów. Wzrost cen nazywamy inflacją i to właśnie ona powoduje zmniejszenie wartości pieniądza w czasie.

Inflacja (łac. inflatio – nadęcie) – proces wzrostu przeciętnego poziomu cen w gospodarce. Skutkiem tego procesu jest spadek siły nabywczej pieniądza krajowego.

Trzymanie pieniędzy w gotówce nie opłaca się, gdyż podczas inflacji tracimy pewną ich wartość. Należy sprawić, by nasze oszczędności nie traciły wartości lub zarabiały. Możemy korzystać z kont oszczędnościowych, lokat czy obligacji skarbowych. Daje to szansę na  zwiększenie ich wartości w postaci odsetek. Ich wysokość zależy od wysokości stopy procentowej zaoferowanej przez bank. Nazywa się ją nominalną stopą procentową lub stopą zwrotu. Jest wyrażona w procentach i oznacza, jaka będzie wysokość odsetek, które otrzymamy od wpłaconej kwoty. 

W jaki sposób możemy się dowiedzieć, czy zaoferowana przez bank nominalna stopa zwrotu „zrekompensuje” nam to, co utracimy z powodu inflacji?

Musimy sprawdzić, jaka jest realna stopa procentowa. Pokazuje ona nie to, ile otrzymamy w postaci odsetek, ale to, czy dana stopa procentowa „uratuje” nasze pieniądze przed inflacją, a jeśli tak, to ile ewentualnie zyskamy.  

Wzór, który pozwoli sprawdzić opłacalność danej formy oszczędzania:

realna stopa procentowa = nominalna stopa procentowa ‒ stopa inflacji

Zarówno stopa procentowa, jak i stopa inflacji podstawiane do wzoru muszą być zapisane w  postaci ułamka dziesiętnego. 

Przykład 1 

Obie wartości muszą być podane dla takiego samego okresu (tzn. roczna stopa procentowa i  roczna stopa inflacji albo miesięczna stopa procentowa i miesięczna stopa inflacji).

 Moc procentu składowego/ Procent składany, czyli kapitalizacja odsetek. 

„Procent składany to ósmy cud świata. Kto to rozumie, zarabia, a ten kto nie, ten płaci.” Albert Einstein

Jeśli wpłacimy pieniądze do banku, to w pierwszym okresie otrzymamy premię - odsetki. Na koniec każdego okresu decydujemy, co zrobić z zyskami: wypłacić i wydać, czy pozostawić zyski i zwiększyć kwotę bazową naszych inwestycji. Jeżeli zostawimy w kolejnym miesiącu odsetki będą policzone już nie od kwoty, którą pierwotnie wpłaciliśmy, ale od sumy wpłaconej na początku i odsetek dopisanych w pierwszym miesiącu. Procent składany jest jak kula śnieżna, która staczając się z góry, powoli nabiera rozpędu, a jednocześnie zwiększa swoją objętość i coraz szybciej rośnie. Gdy inwestujemy długoterminowo, kapitalizowane odsetki (dodawane do kapitału) z upływem czasu osiągają coraz większe zyski.

Trzymanie pieniędzy w banku jest bezpieczne mimo ryzyka upadku banku, bo nie stracimy wszystkiego, gdyż banki są objęte gwarancjami Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Depozyty nieprzekraczające równowartości w złotych kwoty 100 tysięcy euro są zwracane w całości.

Przykład 2

Procent składany, czyli kapitalizację odsetek widać na poniższym wykresie: 

Rysunek 1. Jaka kwota „pracuje” w naszej inwestycji? ​​​​​​​

Poniżej przedstawiono wyniki dla jednorazowej inwestycji 10 tys. PLN na 30 lat 

przy założeniu stopy zwrotu 5% i 8%

Rysunek 2. Porównanie zysków przy wypłacaniu i reinwestowaniu odsetek ​​​​​​​

Przykład 3

Przykład 4 ​​​​​​​

Rysunek 3. Zależność zysków od czasu oszczędzania

 WNIOSEK=>Procent składany ma największy sens, gdy zaczniemy oszczędzać jak najwcześniej – im szybciej zaczniemy, tym większe korzyści osiągniemy

Regularne oszczędzanie 

Większe korzyści można osiągnąć, dokonując systematycznych, cyklicznych dopłat do  inwestycji.  J. D. Rockefeller odkrył, że bogatym nie jest ten, kto dużo zarabia, ale ten, kto oszczędza. Zgodnie z anegdotą, zmniejszył lutowanie kanistrów do ropy cyną o jedną kroplę. Spadły koszty i oszczędzono pieniądze. Po latach zaoszczędzono fortunę. Jest to  dobre rozwiązanie, gdy nie mamy dużych oszczędności na początku, ale jesteśmy w stanie wygospodarować stałą kwotę miesięcznie, którą możemy regularnie odkładać. Optymalną opcją jest także hybryda czyli wpłata kwoty podstawowej, która pracuje od początku, a  następnie dokłada się regularne dopłaty kapitału w kolejnych miesiącach. Ogranicza ryzyko - inwestycji w złym momencie. Statystycznie kupimy raz drogo raz „w dołku” (tanio) i  w dłuższym terminie uśrednimy cenę/ koszt zakupu. Wówczas finalny wynik z naszych inwestycji będzie bardziej zależny od długoletniego trendu, a mniej od rynkowych wahań, które mogą wynikać z losowych zdarzeń. Idealnie rozpocząć w czasie bessy, gdy ceny są niskie, a zakończyć na górce, czyli w czasie hossy, ale w praktyce bardzo trudno trafić w  optymalny czas. 

Rysunek 4. Z dopłatą i bez

Podstawy inwestowania Inwestycja to niewydawanie środków na obecne potrzeby tylko zarządzanie nimi, by było ich więcej w przyszłości, przeciwieństwo konsumpcji. Nawiązka zależy od rodzaju inwestycji. Niektóre są bezpieczne, ale przynoszą niewielkie dochody. Ryzykowne mogą przynieść stopy zwrotu nawet rzędu kilkunastu czy kilkudziesięciu procent rocznie ale trzeba się liczyć ze stratą. Początkującym nie poleca się sposobów obarczonych dużym ryzykiem lub inwestowania dużych kwot.

 Rachunek oszczędnościowy i lokata Na lokacie środki są zamrożone na pewien czas, a po  upływie tego czasu wypłacany jest zysk. Nie możemy jednak liczyć na spektakularne zyski.

Lokata jest dobra dla osób, które mają skłonność do wydawania pieniędzy na bieżące przyjemności i z trudem odkładają większe kwoty. Konto oszczędnościowe, to jest ono zwykle niżej oprocentowane niż lokata, ale jego plusem jest to, że mamy pieniądze cały czas w zasięgu ręki - wypłacając je, nie tracimy całego zysku.

Fundusz jest metodą zbiorowego inwestowania, gdyż gromadzi środki inwestorów, którzy stają się jego uczestnikami. Środki te są pomnażane dzięki inwestowaniu np. w akcje spółek notowanych na giełdzie, obligacje, nieruchomości, bony skarbowe, depozyty. Funduszami inwestycyjnymi zarządzają Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych (TFI). Minusem tego rozwiązania jest spadek na rynku - inwestor będzie dalej obracał naszymi środkami, co może wiązać się ze stratą dla osoby, która wpłaciła swoje pieniądze. Oceniając, czy mamy szansę zarobić na danym funduszu, musimy brać pod uwagę stopę zwrotu oraz opłaty i prowizje związane z inwestycją. Może się okazać, że po ich odjęciu zysk ‒ pomimo wysokiej stopy zwrotu ‒ nie przekracza tego, które otrzymalibyśmy, trzymając oszczędności np.  na  lokacie. Obligacje Kupując papiery wartościowe stajemy się wierzycielem podmiotu, który wyemitował daną obligację, co oznacza, że ich wystawcy zobowiązują się je odkupić w określonym czasie i na konkretnych warunkach. W zależności od rodzaju podmiotu, od  którego kupujemy daną obligację, możemy wyróżnić kilka typów obligacji. Najbardziej znane są obligacje i bony skarbowe wyemitowane przez Skarb Państwa. To  najbezpieczniejsze spośród wszystkich obligacji, bo chronione wpływami z podatków. Kraj nie może zbankrutować w przeciwieństwie do firmy. I tu pojawia się kolejny typ obligacji, czyli komercyjne (korporacyjne) wyemitowane przez przedsiębiorstwa prywatne. Z kolei obligacje hipoteczne są zabezpieczone pulą udzielonych przez banki kredytów hipotecznych. Inwestowanie w obligacje przedsiębiorstw jest obarczone ryzykiem bankructwa i niewypłacalności emitenta. Akcje dają możliwość uzyskania większych zysków niż z lokat bankowych czy rachunków oszczędnościowych. Jednak wymaga to wiedzy, gdyż możemy więcej stracić niż zyskać. Kupując akcje na giełdzie mamy do wyboru bardzo wiele spółek. Ocena tego, w co warto inwestować, nie jest prosta. Tylko na polskiej giełdzie jest notowanych około 800 spółek.

Kluczową sprawą jest ograniczanie ryzyka inwestycyjnego poprzez dywersyfikację, czyli inwestowanie w pakiet akcji złożony z kilku lub kilkunastu różnych przedsiębiorstw. Dobrym pomysłem jest też skorzystanie z usług funduszu inwestycyjnego, który zasady dywersyfikacji i ograniczania ryzyka inwestycyjnego ma wpisane w swoim statucie.

 Nieruchomości Dla osób z większym kapitałem.

Alternatywne inwestycje:  waluta, surowce, dzieła sztuki

Spotkaniu towarzyszyły ćwiczenia oraz dyskusja: oszczędzać czy inwestować. 

prezentacja1_pomnazanie_oszczednosci.pptx

prezentacja2_pomnazanie_oszczednosci.pptx

Prezentacje w pdf:

prezentacja1_pomnazanie_oszczednosci.pdf

prezentacja2_pomnazanie_oszczednosci.pdf

4 Temat: Pierwsze konto bankowe i własne karty płatnicze.

Spotkanie z panią Joanną Pliszką, naczelnik wydziału CBŚP w Słupsku oraz panem Dariuszem Lewińskim, ekspertem finansowym.

Obydwa spotkania upłynęły w miłej atmosferze a drużyna z kl. 7 poszerzyła swoje wiadomości związane z finansami osobistymi. Uczniowie poznali korzyści płynące z  posiadania konta bankowego i własnej karty płatniczej. Dowiedzieli się, że dzięki bankowości elektronicznej możemy lepiej planować i kontrolować wydatki, co pozytywnie wpłynie na kontrolę naszego budżetu. Możemy sprawdzać, ile środków mamy na koncie oraz przeglądać transakcje bezgotówkowe i wypłaty gotówkowe. Konto może „podpowiadać”, jakie przelewy powinniśmy w danym miesiącu wykonać (raty kredytów, bieżące opłaty związane z utrzymaniem mieszkania czy domu).

Dzięki gościom uczniowie zdobyli wiedzę na temat, czym jest rachunek bankowy, czyli konto, jak je założyć, czym kierować się przy wyborze banku (czy jest opłata za otwarcie konta i wydanie karty, jakie oprocentowanie wkładu oferuje bank, czy za prowadzenie konta są pobierane opłaty, czy i ile zapłacimy za używanie karty, czy korzystanie z bankomatów zawsze jest bezpłatne, czy bank pobiera opłaty za wykonywane przez nas przelewy, czy karta oferowana przez bank jest akceptowana zarówno w kraju, jak i za granicą). Uczniowie zwrócili uwagę na możliwość założenia subkonta oszczędnościowego z możliwością automatycznego odkładania pieniędzy lub z usługą „saver”. Ponadto poszerzyli wiadomości o lokatach, pożyczkach, przelewach, płatnościach, Blik-u. Młodzież poznała  rodzaje kart płatniczych (karty debetowe, kredytowe, obciążeniowe i przedpłacone - prepaid), wie jakie operacje można nimi dokonywać i kiedy autoryzujemy je kodem PIN, co to jest saldo debetowe (debet), kredyt odnawialny, zdolność kredytowa, kod PIN. Uczniowie wiedzą także, jakie dane zawiera karta płatnicza. Będą wiedzieć jak zachować się w razie jej utraty.

Uczniowie postanowili założyć swoje pierwsze konto młodzieżowe, wiedzą jak to zrobić, jakie dokumenty należy posiadać, co sprawdzić. Rozmawiali już ze swoimi rodzicami, bo to oni je zakładają i podpisują dokumenty. Rozumieją, że rodzic ma wgląd w wydatki i stan rachunku oraz może ingerować w zarządzanie pieniędzmi, nawet czasowo blokować wypłaty z konta. Poznali również możliwość założenia konta dla młodszego rodzeństwa mającego mniej niż 13 lat  „podpiętego” pod konto rodziców. Wiedzą także jak pokierować swoim kontem po osiągnieciu pełnoletności. Pan Lewiński wspomniał także o założeniu swojego pierwszego konta, gdy przybył do banku w towarzystwie mamy i babci, tez miał wówczas 13 lat.

 Pani naczelnik CBŚP wyśniła, kim są cyberprzestępcy i jakimi metodami działają. Uczuliła, by bezpiecznie logować się na stronie internetowej banku dzięki np. aplikacji ze specjalnym loginem i kodem PIN, hasłem, weryfikować logowanie za pomocą SMS-a czy zdrapki z kodami, systematycznie aktualizować oprogramowania i instalować programy antywirusowe, chronić kartę i jej PIN. Przy wypłatach pieniędzy z bankomatu oraz płatnościach kartą należy zasłaniać PIN przed wzrokiem innych osób, wystrzegać się logowania z sieci w miejscu publicznym, ponieważ nie wiemy, czy i jak jest chroniona dana sieć. Należy tworzyć silne hasło: dłuższe, mało oczywiste, złożone z dużych i małych liter, cyfr oraz znaków specjalnych - hakerom trudniej jest je złamać. Hasła i kodu PIN nie zapisywać w miejscach łatwo dostępnych dla osób trzecich, a pod żadnym pozorem na karcie, a tym bardziej nikomu nie przekazywać. Pani naczelnik informowała, że bank nie wysyła wiadomości e-mail czy SMS z prośbą o zalogowanie się na nasze konto internetowe. Przypominała o wylogowaniu się z konta. Uczuliła na złodziei danych z kart (skimming) poprzez stosowanie nakładek i kamerek przy bankomatach albo używanie czytników. Doradziła, by  ustalać limit wartości wypłat z bankomatu oraz dziennych płatności kartą. Zaznaczyła, ze cenną usługą są powiadomienia SMS o każdej transakcji dokonanej kartą oraz na koncie bankowym. Uświadomiła, że w sytuacjach problemowych należy natychmiast powiadamiać bank i policję. Drużyna kl. 7 po zakończeniu spotkania opracowała kodeksy: bezpiecznego korzystania z rachunku bankowego i z karty płatniczej.

cyber-prezentacja.pptx

prezentacja w pdf:

cyber-prezentacja.pdf

4_-_DEKALOG_BEZPIECZNEGO_BANKOWANIA.pdf

4_-_KODEKS_BEZPIECZNEGO_KORZYSTANIA.pdf

5. Temat: Pożyczanie pieniędzy a poduszka finansowa. Długi zawsze pod kontrolą.

Spotkanie z panią Alicją Pietruszewską, pracownikiem PKO w Słupsku.

Do codziennych obowiązków naszego gościa należy fachowe doradztwo kredytowo- ubezpieczeniowe, konsultacja w znalezieniu najlepszego rozwiązana dla klienta oraz budowanie trwałych relacji z klientami, a także obsługa bezpośrednia klienta indywidualnego.

Pani ekspert uświadomiła uczniom jak ważna jest kontrola nad finansami osobistymi. Podobnie jak poprzedni  eksperci goszczący w naszej szkole przekonywała, aby rozważnie planować wydatki, kontrolować budżet, a długi mieć pod kontrolą.

Uczniowie dzięki spotkaniu z panią Pietruszewską wiedzą, czym jest  kredyt, a czym  pożyczka gotówkowa. Różnica jest taka, że:

1. kredyt oferowany  jest wyłącznie przez banki, spółdzielnie, czy kasy kredytowo oszczędnościowe oszczędnościowo-kredytowa (SKOK) i żadna inna instytucja nie może i nie ma prawa go udzielić.
2. kredyt jest zawsze udzielany na określony cel (np. kupno mieszkania czy budowę domu),
   a bank kontroluje czy wydatki są zgodne z umową. Pożyczkobiorca nie musi informować pożyczkodawcy, na co przeznaczy pożyczone środki,
3. kredyt dotyczy wyłącznie pieniędzy, a pożyczka dotyczyć może także przedmiotów.

Uczniowie pytali o bliższe informacje na temat kredytów i pożyczek, ponieważ słyszeli,
że istnieją różne ich rodzaje. Pani ekspert w sposób prosty wyjaśniła, czym charakteryzuje się każdy z nich.

1. Pożyczki gotówkowe:  

1. zwykła pożyczka  gotówkowa - najłatwiej i  najszybciej ją uzyskać, gdyż nie wymaga zbyt dużo dokumentów. Wystarczą podstawowe dane klienta: imię, nazwisko, dochód, miejsce pracy, stanowisko. Uczniowie dowiedzieli się, że klienci nie muszą przychodzić do banku, gdyż  w  serwisie internetowym, korzystając z aplikacji IKO lub serwisie iPKO, można taką umowę podpisać zdalnie, bez wizyty w banku,
2. pożyczka gotówkowa konsolidacyjna - pozwala na połączenie kilku rat w jedną
   o niższej wysokości,
3. pożyczka eko – na zakup paneli fotowoltaicznych oraz innych urządzeń i pojazdów ekologicznych,

1. Najpopularniejsze rodzaje kredytów:

1. hipoteczny – przeznaczany na zakup mieszkania, czy budowę domu, zabezpieczany jest przez ustanowienie hipoteki,
2. konsumpcyjny – na zakup np. samochodu. Zabezpieczeniem kredytu jest dochód osoby biorącej kredyt,
3. inwestycyjny – przeznaczony na powiększanie majątku osoby biorącej kredyt,
4. konsolidacyjny - jest to połączenie kilku kredytów w jeden, co może prowadzić
   do obniżenia miesięcznej raty.

Uczniowie dzięki pytaniom i rozmowie z gościem wiedzą:

• Co składa się na koszt kredytu?
• Czym kierować się w wyborze oferty pożyczki/kredytu.

Pani Pietruszewska wyjaśniła także, co to jest nominalna stopa oprocentowania kredytu/pożyczki oraz co  to jest rzeczywista stopa oprocentowania (RRSO), jaki ma wpływ na kredyt oraz jak go obliczyć.

W dalszej części uczniowie rozmawiali na temat spirali zadłużenia. Podawali liczne przykłady różnych sytuacji kryzysowych, które powodują podejmowanie przez ludzi pochopnych decyzji o zaciąganiu kredytów, co  nierzadko prowadziło do szukania kolejnych kredytów na spłacenie rat tych pierwszych.

Uczniowie rozumieją, że w sytuacji narastającego zadłużenia należy szukać pomocy, zacząć od  wykonania listy długów (komu i ile), a następnie wszystko zsumować, następnie skontaktować się z  bankiem, który ułoży ratunkowy plan działania. Klient może liczyć na pomoc banku poprzez:

• restrukturyzację długu, negocjacje z pożyczkobiorcami, zmianę warunków spłaty rat, wydłużenie okresu spłaty,
• wakacje kredytowe – zawieszenie spłaty rat do 6.miesiecy. Dłużnik zyska czas, na zbieranie środków,
• skonsolidowanie zadłużenia  łączy wszystkie zobowiązania i opracowuje nowe warunki spłaty,
• ogłoszenie upadłości konsumenckiej – dokonywane w ostateczności. Polega na umorzeniu całości lub części długu w przypadku całkowitej niewypłacalności (trwałej niezdolność do uregulowania zobowiązań). Za umorzenie dłużnik oddaje majątek, który trafia na licytację,  uzyskane środki pieniężne trafiają do wierzycieli. 

Jeśli nie rozwiążemy problemów finansowych i nie wywiązujemy się ze zobowiązań finansowych, możemy trafić do rejestru dłużników (Biuro Informacji Kredytowej – BIK). Uczniowie dowiedzieli się  również, co to jest hipoteka.

Na zakończenie pani Pietruszewska doradziła, by zabezpieczać się na wypadek nieoczekiwanych wysokich wydatków poprzez budowanie poduszki finansowej zwanej czasem „funduszem bezpieczeństwa”. Jest ona ważnym elementem finansów osobistych.
Co to jest? Ile powinna wynosić? Gdzie ją przechowywać? - pytali uczniowie. Dowiedzieli się, że jest to  sposób na zapewnienie stabilności finansowej i bezpieczeństwa w trudnych sytuacjach. Są to pieniądze odłożone na tzw. czarną godzinę, których zadaniem jest chronić nasze finanse osobiste, czy domowe na  wypadek niesprzyjających, niespodziewanych zdarzeń, a z drugiej – zapewniać nam poczucie bezpieczeństwa i komfort psychiczny. Wysokość poduszki powinniśmy ustalić na podstawie wysokości naszych średnich miesięcznych wydatków. Sugerowana przez ekspertów minimalna wartości to: 3-miesięczne wydatki.

6 Temat: Bezpieczne zakupy i zaciąganie zobowiązań, a znajomość praw konsumenckich.

Spotkanie z panem Janem Leończukiem, powiatowym rzecznikiem praw konsumentów

Spotkanie przebiegło w życzliwej, przyjaznej atmosferze, a temat szczególnie zainteresował uczniów, ponieważ wszyscy jesteśmy konsumentami i codziennie dokonujemy zakupów. Warto więc znać swoje prawa, gdyż zdarza się, że kupujemy wadliwy produkt i powinniśmy wiedzieć, jak w danej sytuacji się zachować. Jeśli nie wiemy, to można skontaktować się z rzecznikiem praw konsumenckich. Ekspert szczegółowo określił, co należy do jego obowiązków i zachęcił do korzystania z porad w sytuacjach sporów konsumenckich.

Do najważniejszych zadań powiatowego rzecznika praw konsumenta zaliczył:

1. Bezpłatne poradnictwo konsumenckie.
2. Występowanie do przedsiębiorców w sprawie ochrony praw konsumentów – doradza oraz stosuje odpowiednie pisma (przedsiębiorca ma 14 dni na odpowiedź).
3. Udzielanie pomocy na drodze sądowej przy sporze konsumenckim – doradza oraz pomaga przygotować pisma do sądu.
4. Edukacja konsumencka.

Uczniowie dowiedzieli się, że rzecznicy mogą również oddziaływać na tworzone prawo poprzez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, który może wpływać na administrację rządową, by zmieniła przepis szkodliwy dla konsumentów. Mogą także wpływać na prawo miejscowe poprzez wnioski do władz (rady gminy, rady powiatu).

W dalszej części spotkania pan Leończuk sprecyzował kim jest konsument (osoba fizyczna dokonująca z przedsiębiorcą czynności prawnej (np. poprzez zawarcie umowy) niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową. Konsument to osoba dobrze poinformowana, uważna i ostrożna.

Konsument jest tym, który wybiera, z jakiego dobra chce skorzystać i powinien znać przysługujące  mu prawa, wynikające również z Konstytucji RP, która gwarantuje prawo do reprezentowania naszych interesów. Konsument zanim nabędzie dany produkt ma prawo do:

1. Informacji o sposobach użytkowania.
2. Możliwych jego skutkach ubocznych.
3. Poznania  łącznej ceny produktu czy usługi, w tym kosztów jego dostarczenia.
4. Zapoznania się z zasadami składania reklamacji.
5. Zapoznania się z zasadami korzystania z gwarancji.
6. Informacji o czasie trwania umowy.
7. Danych firmy ( możliwość kontaktu).

Sprzedawca powinien udzielić tych informacji również w przypadku zawierania umów na odległość,

a w sytuacjach spornych udowodnić, że przedstawił niezbędne informacje o produkcie czy usłudze.

Z dużym zainteresowaniem uczniowie słuchali informacji na temat zakupów na raty. Prowadzący ostrzegał, by dokładnie czytać dokumenty, które podpisujemy, gdyż podczas transakcji otrzymujemy do podpisu trzy umowy z czego nie zawsze zdajemy sobie sprawę:

1. Umowa zakupu towaru/usługi ze sprzedawcą.
2. Z bankiem o udzieleni kredytu.
3. Ubezpieczenie produktu.

Ekspert radził również, by szczególną ostrożność zachować w przypadku podpisywania umowy ubezpieczającej produkt (banki wymagają ubezpieczenia), gdyż bardzo często ubezpieczanie nie obejmuje wiele sytuacji, w których produkt może się zepsuć i później jesteśmy zdziwieni, że nie możemy skorzystać z ubezpieczenia.

Warto wiedzieć, że konsument ma prawo do odstąpienia od umowy zawartej na odległość (np. przez internet lub przez telefon), czyli do zwrotu zakupionego towaru w terminie 14 dni od jego otrzymania bez podania przyczyny i bez ponoszenia dodatkowych kosztów. Jeśli sprzedawca nas o tym nie poinformował to termin może się wydłużyć do 12 miesięcy. Jeśli jednak towar przygotowano na indywidualne, autorskie zamówienie prawo to nie obowiązuje (np. koszulki z wizerunkiem zamawiające). W sklepach stacjonarnych istnieje dobra wola sprzedawców.

Należy pamiętać, że kupowane przez nas produkty nie mogą mieć wad fizycznych ani prawnych. Wadą fizyczną może być uszkodzenie lub niekompletność zakupionego produktu. Wadą prawną produktu może być fakt, że inna osoba jest jego właścicielem. Jeżeli okaże się, że produkt, który nabyliśmy, nie spełnia wymogów, możemy go reklamować na podstawie rękojmi lub gwarancji. Rękojmia daje nam możliwość żądania naprawy produktu, obniżenia ceny, wymiany na produkt wolny od wad lub odstąpienia od umowy (zwrotu pieniędzy), jeśli wada jest istotna. Oczywiście wada produktu musi powstać przed jego zakupem. Prawo to nie działa jeśli poinformowano nas o wadach produktu. Na ogół obowiązuje przez 2 lata od momentu wydania towaru. Dla rzeczy używanych okres rękojmi wynosi 1 rok, dla nieruchomości aż 5 lat. Podmiotem odpowiedzialnym za niezgodność towaru z umową jest sprzedawca. Inaczej działa gwarancja i nie zawsze jest udzielana, nie obejmuje produktów przecenionych. Udziela jej gwarant, którym może być sprzedawca, producent, dystrybutor, czy importer. Może jej udzielić na cały produkt, bądź jego poszczególne elementy, bądź wykluczyć część składową produktu (gwarancja na buty np. nie obejmuje szwów). To on określa czas gwarancji: na rok, dwa lata, pięć lat lub nawet dożywotnio. Po  każdej pozytywnie rozpatrzonej reklamacji czas gwarancji rozpoczyna się na nowo. Sposobem załatwienia reklamacji w przypadku gwarancji jest wymiana produktu na nieuszkodzony lub  naprawa, a decyzję w tej sprawie podejmuje gwarant. Warto poinformować sprzedawcę, że  reklamujemy towar w ramach gwarancji, by wydłużyć czas na skorzystanie z rękojmi (chociaż nie zawsze jest to korzystne, należy dobrze przeanalizować każdą sytuację).

Często kupujemy na raty i warto pamiętać, że sprzedaż ratalna jest powiązana z zaciągnięciem kredytu wiązanego. Zawieramy z bankiem umowę o kredyt, z którego sfinansujemy zakup towaru w  ramach umowy kupna-sprzedaży. Pamiętajmy, aby przed podpisaniem umowy przeanalizować zasady spłaty kredytu ratalnego. Powinniśmy m.in. sprawdzić, jaka jest RRSO (rzeczywista roczna stopa oprocentowania - może wynosić 0%. I nie powinno być dodatkowych: opłat, marży, prowizji czy oprocentowania. Zdarza się, że dochodzą koszty  ubezpieczenia, bo jeśli nie dotrzymamy terminu zapłaty raty poniesiemy nieprzewidziane wysokie koszty. Zasady kredytowania ustala bank. Po  sprawdzeniu naszej zdolności kredytowej oraz historii kredytowania może odmówić udzielenia kredytu w ramach zakupów na raty lub zaproponować mniej korzystne warunki. Od umowy kredytu ratalnego można odstąpić w ciągu 14 dni od jej podpisania, zgodnie z ustawą o kredycie konsumenckim.

Zadania dla drużyny:

1. Przeprowadzono grę symulacyjną przedstawiającą następującą sytuację: konsument kupił przedmiot, który okazał się wadliwy. Drużyna podziela się na dwa zespoły: grupa A wcieliła się w konsumenta (przedstawia wszystkie kwestie, które trzeba rozważyć, wybierając sposób reklamacji produktu), grupa B w sprzedawcę (przedstawiła co producent powinien sprawdzić, gdy otrzyma reklamację zarówno w przypadku rękojmi, jak i gwarancji). Grupy przedstawiły efekty swojej pracy wchodząc w wybrane role, a następnie przedyskutowały sytuację w  grupie, określając jak czuli się członkowie danej grupy w roli konsumenta czy sprzedawcy, a  następnie wspólnie zaproponowali rozwiązanie sytuacji.
2. Drużyna zachęciła swoją rodzinę do rozmowy na temat korzystania przez nią z reklamacji.

Z relacji uczniów po spotkaniu wynika, że rozmawiali ze swoją rodziną czy korzystała kiedykolwiek z reklamacji. Okazało się że bliscy uczniów wielokrotnie reklamowali wadliwy produkt ale korzystali tylko z gwarancji o rękojmi wiedzieli niewiele poza tym ze istnieje takie prawo. Z usług rzecznika praw konsumenta nikt nie korzystał dla tego wszyscy chętnie odsłuchają relację z przebiegu spotkania z panem Janem Leończukiem.

Uczniowie opowiedzieli m.in. swojej rodzinie czego dowiedzieli się o sprzedaży ratalnej szczególnie o niebezpieczeństwach związanych z ubezpieczeniem produktu – że ubezpieczenie nie obejmuje wszystkich sytuacji i np. za upuszczenie, potłuczenie, nieostrożność odpowiada często konsument, więc to nie podlega ubezpieczeniu. Rozmawiali również o atrakcyjności zakupów na odległość i możliwości zwrotu produktu, co nie zawsze jest możliwe przy zakupach stacjonarnych.

Instytucje chroniące prawa konsumenta

1. Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów (UOKiK)- zajmuje się ochroną konsumentów i przedsiębiorstw (przed uczciwą konkurencję). Chroni zbiorowe interesy konsumentów, prowadzi postępowania w sprawie bezpieczeństwa produktów oraz przedstawia poglądy w  kwestiach dotyczących ochrony konsumentów. Na swej stronie internetowej publikuje rejestr niedozwolonych zapisów (klauzul) w umowach, umieszcza ostrzeżenia konsumenckie oraz opisuje nieuczciwe praktyki rynkowe. Znajdziemy tam również wiele porad – m.in. dotyczących zakupów na odległość, korzystania z usług firm finansowych, turystycznych, lotniczych, hotelarskich, kupowania żywności, samochodów czy zabawek.
2. Rzecznicy konsumentów – udzielają porad w indywidualnych sprawach, wymagających np.  przeczytania umowy czy sporządzenia pozwu do sądu.
3. Fundacja Konsumencka – pozarządowa organizacja, która prowadzi specjalną Infolinię, świadczy porady prawne przez internet oraz prowadzi działania edukacyjne skierowane do  konsumentów, poszerzające znajomość ich praw.
4.  Federacja Konsumentów - udziela bezpłatnych porad prawnych w oddziałach terenowych, czyli centrach doradztwa konsumenckiego na terenie całej Polski.
5. Europejskie Centrum Konsumenckie - działa w krajach Unii Europejskiej, jest częścią Sieci Europejskich Centrów Konsumenckich, działa w 27 państwach UE oraz w Wielkiej Brytanii, Islandii i Norwegii. Zajmuje się np. sporami z zagranicznym hotelem, sklepem internetowym czy liniami lotniczymi.

PORADNIK_KONSUMENTA.pdf

7 Temat: Umiejętność zarzadzania ryzykiem, czyli o rodzajach ubezpieczeń w tym emerytalnych.

Spotkanie z panem Mateuszem Tylem, agentem ubezpieczeniowym

Spotkanie z panem Tylem, na co dzień zajmującego się ubezpieczeniami, zostało ocenione przez dzieci za  bardzo udane.

Ekspert kształtował wiedzę uczniów o inflacji, podawał przykłady historyczne, przedstawił inwestycje i  ryzyka inwestycyjne, a dywersyfikację jako sposób zarządzania ryzykiem. Stanowiło to bazę do rozmowy z  uczniami na temat zagadnień już przez nich poznanych na wcześniejszym spotkaniu.

Po krótkim podsumowaniu uczniowie zastanawiali się z prowadzącym czym jest ryzyko, którego doświadczamy każdego dnia. Stwierdzili, że można je określić jako możliwość zaistnienia sytuacji, która może nas tragicznie dotknąć np. pożar, zalanie mieszkania, wypadek samochodowy, utrata zdrowia. Nie jesteśmy w stanie przewidzieć, co i kiedy może złego nas spotkać. Możemy jednak próbować ocenić i zarządzać ryzykiem poprzez ubezpieczenia.

Wspólnie z p. Tylem uczniowie wypracowali odpowiedź na pytanie, czym jest ubezpieczenie. Jest umową podpisywaną przez zainteresowaną osobę z ubezpieczycielem (np. zakładem ubezpieczeń).

Agent ubezpieczeniowy wyjaśnił, że to ubezpieczyciel zajmuje się oceną ryzyka wystąpienia danego niepożądanego zdarzenia. Następnie to on ustala wielkość składki, którą osoba zainteresowana ubezpieczeniem musi uiścić. W przypadku wydarzenia objętego ubezpieczeniem ubezpieczyciel wypłaca świadczenie w postaci określonej kwoty czy renty.

Młodzież razem z ekspertem odtwarzała historię ubezpieczeń, które kształtowały się już w starożytności. Uczniowie podawali przykłady podróżujących od zarania dziejów kupców narażonych na grabieże i utratę majątku, czy handlarzy poruszających się drogą morską, na której zdarzały się zatopienia okrętów i towarów. Zakłady rzemieślnicze, pierwsze manufaktury, fabryki także ulegały zniszczeniom np. w skutek pożarów. Tak powstało zapotrzebowanie na ubezpieczenia.

Skąd środki na wypłacenie pieniędzy z ubezpieczenia? Odpowiedzi na to pytanie agent podjął się w dalszej części spotkania. Uczniowie dowiedzieli się, że z wpłacanych składek na ubezpieczenie ubezpieczyciel tworzy wspólny fundusz dla wszystkich ubezpieczonych, następnie ocenia ryzyko dla całej wspólnoty. Składka, którą płaci każdy członek wspólnoty, jest adekwatna do ryzyka, jakie wnosi on dla tej wspólnoty. Jej wysokość zależy od  wartości tego, co chcemy ubezpieczyć, ale jest niewielka w porównaniu z ewentualną stratą w przypadku wystąpieniu ryzyka objętego ubezpieczeniem. Uchroni nas przed dużymi, nieprzewidzianymi wydatkami i  zabezpiecza na wypadek wystąpienia szkody określonej w umowie.

Uczniowie poznali kilka podstawowych pojęć związanych z tematem:

Polisa ubezpieczeniowa - dokument, który potwierdza naszą ochronę ubezpieczeniową.

Ubezpieczyciel – to  oferujący ubezpieczenie – ubezpieczający.
Ubezpieczony -  osoba, która podpisuje umowę, opłaca składki, jest chroniona ubezpieczeniem.

Suma ubezpieczenia – najwyższa kwota, którą można otrzymać z funduszu ubezpieczeniowego, gdy nastąpi najgorszy wariant ryzyka objętego umową. 

Zdarzenie ubezpieczeniowe - zdarzenie, po którego wystąpieniu można się ubiegać o wypłatę świadczenia. Musi to  być zdarzenie losowe.

Rodzaje ubezpieczeń

1. Społeczne - są obowiązkowe, a ich celem jest zabezpieczenie przed niedostatkiem:

1. ubezpieczenie wypadkowe - wystąpienie choroby zawodowej lub wypadku przy pracy
2. ubezpieczenie rentowe - zabezpiecza pracowników, którzy nie są zdolni do pracy ze  względu na  chorobę lub na skutek wypadku (długotrwała lub trwała niezdolność do pracy)
3. ubezpieczenie emerytalne - zapewnia wypłatę środków osobom, które ze względu na wiek kończą pracę zawodową,
4. ubezpieczenie chorobowe - choroba pracownika (lub przejścia na urlop macierzyński kobiety, która urodziła dziecko)

1. Gospodarcze - nie są obowiązkowe:

1. osobowe

1. ubezpieczenie wypadkowe

• od następstw nieszczęśliwych wypadków, tzn. na wypadek utraty życia lub  zdrowia.
• zdrowotne, które ma nam zapewnić świadczenia w czasie choroby, kiedy nie możemy wykonywać pracy zawodowej, może również pomóc sfinansować koszty leczenia

1. ubezpieczenie na życie ubezpieczyciel zobowiązuje się do wypłaty świadczenia w przypadku śmierci ubezpieczonego. Określoną sumę pieniędzy lub rentę otrzymuje osoba wskazana przez ubezpieczonego

1. majątkowe - ubezpieczenia mienia oraz ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC), ubezpieczyciel przejmuje na siebie ryzyko związane ze zniszczeniem lub utratą rzeczy.

1. ubezpieczenie rzeczowe - przedmioty lub składnik naszego majątku (np.  samochód, dom, kolekcja monet czy dzieł sztuki). Zdarzeniem losowym może być np. kradzież samochodu lub  włamanie do mieszkania.
2. ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej (OC) - ubezpieczyciel przejmuje na  siebie ryzyko związane np. z tym, że sprawca wyrządzi krzywdę innej osobie lub zniszczona zostanie rzecz należąca do tej osoby.

Na zakończenie spotkania uczniowie uzasadnili, że ubezpieczenia społeczne powinny być obowiązkowe ponieważ:

• młodym ludziom, emerytura wydaje się bardzo odległa i trudno zmobilizować się do  odkładania samemu na daleką przyszłość,
• gdyby nie było systemu emerytalnego wielu nierozważnych ludzi na starość znalazłoby się bez środków na  życie, gdyż zwlekaliby z oszczędzaniem do ostatniej chwili, znajdując ważniejsze wydatki. W  konsekwencji nie zgromadziliby w ogóle środków albo zaoszczędziliby ich zbyt mało,
• bez ochrony ubezpieczeniowej musieliby pracować do końca życia.

Mimo ubezpieczenia emerytalnego warto dodatkowo oszczędzać na emeryturę i pomyśleć o  dodatkowym ubezpieczeniu emerytalnym czy lokacie bankowej, gdyż emerytura zazwyczaj jest niższa od wynagrodzenia, dlatego należy pamiętać o odkładaniu pieniędzy na wyznaczony cel. Im  szybciej zaczniemy oszczędzanie tym więcej pieniędzy zdołamy zgromadzić. O naszą starość powinniśmy zadbać już dziś, gdy jesteśmy młodzi.

Uczniowie zainteresowali się rodzajami ubezpieczeń, w tym emerytalnymi. Umieją sklasyfikować ryzyka ubezpieczeniowe, scharakteryzować ubezpieczenia ze szczególnym uwzględnieniem ubezpieczenia na życie. Wiedzą czym jest polisa z dożywotnią wypłatą jako szczególny rodzaj ubezpieczenia z gwarantowanym kapitałem. Umieją wyjaśnić zjawiska „stopy zastąpienia” z  odniesieniem do danych historycznych, bieżących i prognozowanych.

 Zadania dla drużyny

1. Dyskusja w klasie na temat: Czy ubezpieczenia społeczne powinny być obowiązkowe? A może byłoby lepiej, gdyby każdy otrzymywał wyższe (o wysokość składek) wynagrodzenie, sam dbał o własną emeryturę i  pomnażał oszczędności?
2. Po spotkaniu uczniowie dyskutowali z rodzicami, czy oszczędzają dodatkowe środki na  emeryturę, czy też opierają się wyłącznie na obowiązkowym ubezpieczeniu emerytalnym.

ZADANIE 2 - LEKCJA Z EKONOMIĄ

Scenariusz lekcji historii z elementami ekonomii

W ramach projektu NBP – „Złote szkoły NBP”

• Do scenariusza dołączona jest prezentacja wykonana przez nauczyciela
• Nauczyciel prowadzący – Renata Jastrzębowska
• Lekcja w kl. 7

Temat: Kryzysy gospodarcze w Niemczech, Polsce i Stanach Zjednoczonych 
w dwudziestoleciu międzywojennym. Związki gospodarki z ekonomią na przestrzeni lat.

Cele lekcji

Uczeń potrafi:

• zdefiniować pojęcia: inflacja, hiperinflacja, deflacja, „czarny czwartek na   giełdzie nowojorskiej”,
• wskazać przyczyny powstawania deflacji i hiperinflacji oraz podać przykłady państw, w których one wystąpiły,
• objaśnić dlaczego niska i stabilna inflacja jest korzystana dla gospodarki?
• opowiedzieć o środków płatniczych,
• wymienić i wyjaśnić funkcje pieniądza,
• podać przyczyny załamania gospodarki w Niemczech, Polsce i USA w okresie międzywojennym,
• wytłumaczyć na czym polegały reformy Władysława Grabskiego i prezydenta Franklina Delano Roosevelta,
• analizować dane statystyczne i wskazać lata inflacji, hiperinflacji i deflacji.

Przypomnienie i uzupełnienie wiadomości poznanych na poprzednich lekcjach na temat finansów osobistych.

Poniżej strona internetowa, dzięki której uczniowie mogą konfrontować swoje wypowiedzi podczas lekcji

https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/edukacja/zasoby/broszury/pieniadz.html                                    

(„Czym jest i jak powstaje pieniądz?”- część informacyjna oraz ”Pieniądz - Co świadczy o jego wartości?”– prezentacja NBP)

Poniżej stawiane uczniom pytania i propozycje wypracowanych wspólnie odpowiedzi. (pytania i odpowiedzi zostały zawarte w prezentacji)

1. Czy pieniądze są nam potrzebne? Do czego są potrzebne, czyli jakie funkcje pełni pieniądz?

• Miernik wartości (obrachunkowa)  w jednostkach pieniężnych podawane są ceny, dzięki którym można porównywać różne towary.
• Środek płatniczy –płacimy za dobra i usługi, zaspakajamy swoje potrzeby
• Środek wymiany (cyrkulacyjna) – dzięki wynalezieniu pieniędzy nie trzeba korzystać z barteru, czyli wymiany jednych dóbr na drugie
• Środek tezauryzacji – pieniądze są sposobem przechowywania majątku. Mówimy „wartość pieniądza”, mając na myśli to, co możemy za niego nabyć. 

1. Czym płacono w przeszłości - jaka była historia pieniądza?

Podpowiedź w materiale

https://www.nbp.pl/home.aspx?f=/edukacja/zasoby/broszury/pieniadz.html

„Czym jest i jak powstaje pieniądz?” – opis

(oś czasu  „Historycznie ”oprac. przez NBP)

• Wymiana „towar za towar” barter, płacidła historyczne, zasługi dla ekonomii Fenicjan i starożytnych Chin
• Zmienne nazwy polskich monet, aż do 1663 r. > pojawia się złoty – po raz pierwszy, jako srebrna moneta jednozłotowa; mennica warszawska bije monety złotowe  do 1841 r.

1. Czym jest pieniądz współcześnie?

• środki zgromadzone na rachunkach i lokatach bankowych
• gotówka w obiegu: banknoty i monety emitowane przez bank centralny.

Prawo do ich emisji posiada wyłącznie Narodowy Bank Polski.

1. Czy to dobrze, gdy jest bardzo dużo pieniędzy na rynku?

Zagrożenie inflacją

Wzrost ogólnego poziomu cen i płac w gospodarce. Oznacza to, że np. po upływie roku za tę samą kwotę można kupić mniej niż rok wcześniej.

1. Co może powodować inflację?

• nadmierne drukowanie pieniędzy przez bank centralny,
• niezrównoważony budżet państwa (więcej wydatków niż przychodów),
• wzrost kosztów produkcyjnych (na przykład paliwa) ograniczający popyt,
• wadliwa struktura gospodarki.  

https://www.youtube.com/watch?v=G7Nyg0e3rKg&t=47s

Inflacja | Wolna przedsiębiorczość (co to jest inflacja, przyczyny - dr Mateusz Machaj) - 8.59 min.

https://ekantor.pl/inflacja-wszystko-co-musisz-o-niej-wiedziec/?args                                                   

(przyczyny inflacji) tekst informacyjny   

1. Czy inflacja może być niebezpieczna?

• Może być

Jeżeli rośnie zbyt gwałtownie, rosną ceny, pieniądz traci wartość i może dojść do hiperinflacji  - bezrobocia, załamania gospodarki i kryzysu

• Poziom powinien być niski i stały.

1. Dlaczego niska i stabilna inflacja jest korzystna dla gospodarki?

• stabilne ceny > możliwość długoterminowego planowania wydatków inwestycji i oszczędzania
• ogranicza niepewność co do kształtowania się cen w przyszłości > gospodarka funkcjonuje sprawnie i przewidywalnie
• Hiperinflacja
  gdy przez co najmniej 12 miesięcy inflacja przekracza 50 % w sakli miesiąca,
  ceny rosną bardzo gwałtownie > prowadzi to do całkowitej utraty zaufania do pieniądza
• Deflacja

Spadek cen i usług w gospodarce-> wzrost siły nabywczej pieniądza prowadzi do:

• ograniczenia konsumpcji,
• zmniejszenia popytu(ilość dobra, którą nabywcy chcą i mogą kupić),
• zwiększenia bezrobocia  
• wzrasta realna wartość zadłużeń. Skutkuje to problemami z wypłacalnością,  a w efekcie licznych upadłości

NIEMCY

1. Jak nazywa się zjawisko przedstawione na ilustracji (Niemcy, 1923 r.)

          hiperinflacja

Latawiec wyklejony banknotami w Niemczech w okresie międzywojennym

Tapetowanie banknotami o nominale 1 marki było tańsze niż tapetami (Niemcy,1923r.)

Dzieci bawiące się pieniędzmi

Bankier układający pieniądze

W okresie międzywojennym wartość marki niemieckiej zaczęła dramatycznie spadać. Znane są archiwalne obrazki ludzi płacących za bochenek chleba koszem pełnym pieniędzy.

1. Co mogło spowodować powstanie hiperinflacji?

Więcej wydawano niż zarabiano, trudność w zaciągnięciu kredytów zagranicznych –> ujemny bilans płatniczy, stąd nadmierna emisji pieniądza (dodruk pieniędzy) w celu pokrycia deficytu budżetowego wynikającego z:

• potrzeby finansowania I wojny światowej,
• powojennej odbudowy gospodarki
• spłaty reparacji wojennych (odszkodowania płacone państwom zwycięskim)
• stale rosnące koszty produkcji, w szczególności w podwyżki płac.

• Skutek: narodziny nazizmu i początek III Rzeszy

POLSKA

1. Jak rozwijała się polska gospodarka w okresie międzywojennym?

 np. bilet na pociąg - 500 000 marek (1923r.) -> Hiperinflacja

1. Jakie były przyczyny hiperinflacji w Polsce międzywojennej ?

• Rząd dodrukowywał pieniądze z powodu niedostatecznych dochodów państwa odradzającego się po 123 latach niewoli
• polska waluta (marka) traciła na wartości 

1. Władysław Grabski – reformy 1924 r.

• Zwiększył dochody państwa (wzrosły ceny niektórych usług np. podróży koleją, opodatkowano najbogatszych, ograniczono zatrudnienie w administracji
• Emisją pieniędzy zajmował się wyłącznie Bank Polski (zabrano możliwość dodrukowywania pieniędzy przez rząd)
• reforma walutowa 1924 r.

• zamiana marki na złotego:
• 1 zł. = 1800 tys. marek polskich
• 6 zł. = 1 dolar

Stany Zjednoczone

Stany zjednoczone po I wojnie światowej - Co spowodowało załamanie gospodarki? Podręcznik, str. 169 

• 24 października akcje zaczęły spadać. doszło do krachu na Wall Street, czyli tzw. „czarnego czwartku”.

• Giełda załamała się w ciągu kilku dni
• Powodem była szeroka akcja kredytowa, która umożliwiała łatwe nabycie kredytu. Wiele osób kupowało akcje. Skrupulatna sprawozdawczość firm notowanych 

 na giełdzie, na temat ich kondycji nie istniały. Ceny akcji wielu firm przewyższały ich realną wartość rynkową. Gdy doszło do załamania, akcje stały się bezwartościowe, a przeszacowane firmy padały. Wobec tego inwestorzy zostawali bez akcji i bez pieniędzy.

1. Polityka Nowego Ładu (New Deal) prezydenta USA Franklina Delano Roosevelta
    w latach 1933-1939

Cel: przezwyciężenie skutków wielkiego kryzysu gospodarczego z lat 1929–1933

Pobudzenie gospodarki przez zwiększenie siły nabywczej ludności i jednoczesny wzrost  cen

• Organizowano roboty publiczne – dawały zatrudnienia i wypłaty (kraj wzbogacano o potrzebne inwestycje: drogi, mosty…)
• przedsiębiorców nakłaniano do zawierania umów dotyczących warunków i czasu pracy w zamian za zamówienia publiczne
•  wprowadzono system opieki socjalnej dla robotników: płaca minimalna, ubezpieczenia, emerytury
• podniesiono opłacalność w rolnictwie przez zmniejszenie produkcji rolnej w zamian za odszkodowania dla rolników

1. W jakich latach wystąpiła inflacja, hiperinflacja i deflacja? (wskazanie związku z wydarzeniami politycznymi)

prezentacja_-_lekcja_historii_z_elementami_ekonomii.pptx

prezentacja w pdf:

prezentacja_-_lekcja_historii_z_elementami_ekonomii.pdf​​​​​​​